Według legendy, w XIV w., w Kętrzynie (woj. warmińsko-mazurskie) skazanemu na śmierć objawiła się Matka Boża i poprosiła o wyrzeźbienie jej postaci.

Nocą, w oczekiwaniu na egzekucję, człowiek ten wyrzeźbił z drewna piękną figurkę Madonny.

Rankiem strażnicy znaleźli przy skazańcu rzeźbę i odczytując to za znak bożej łaski, zwrócili skazańcowi wolność.

W wizji Matka Boska poleciła mu odnaleźć okazałą lipę i na niej umieścić figurę.

Po wyjściu z więzienia, w drodze do Reszla, napotkał wspaniałe drzewo – dokładnie w miejscu, gdzie stoi obecna bazylika – i postawił na nim figurkę. Niebawem miejsce to zasłynęło cudami i uzdrowieniami – zwierzęta przechodzące obok lipy klękały, niewidomi odzyskiwali wzrok.

Choć kętrzyński proboszcz kilkakrotnie przenosił cudowną figurkę do kościoła w mieście, za każdym razem rzeźba znikała, by ponownie pojawić się na drzewie.

.

Obraz, który od XVII wieku cieszy się niesłabnącym kultem, stanowi kopię obrazu Matki Bożej Salus Populi Romani z bazyliki rzymskiej. Namalowany został w 1640 roku przez niderlandzkiego malarza Bartłomieja Pensa i umieszczony w Świętej Lipce.

.

Dzień 11 sierpnia 1968 roku przeszedł do historii sanktuarium jako szczególny; w tym bowiem dniu Prymas Tysiąclecia, kard. Stefan Wyszyński, dokonał koronacji cudownego obrazu Matki Bożej Świętolipskiej. Jednym z uczestników tego aktu był także metropolita krakowski, kard. Karol Wojtyła. W uroczystości wziął udział prawie cały Episkopat Polski.

Modlitwa